Κυκλοφόρησε μόλις πριν από λίγες μέρες από τις εκδόσεις της Αποστολικής Διακονίας και στην Ελληνική (σε μετάφραση από τα Ιταλικά» το βιβλίο αφιέρωμα της Κοινότητας του Αγίου Αιγιδίου για τον Αρχιεπίσκοπο Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. κ. Αναστάσιο. Ο τίτλος του βιβλίο τόσο στο πρωτότυπο όσο και στην μετάφραση: «Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος, Διάκονος Χριστούς σε χώρες πολλές», είναι η περίληψη των κινήτρων που οδήγησαν τον Andrea Ricardi στην προετοιμασία του βιβλίου αυτού. Αφορά σε συνομιλίες του κ. Αναστασίου με τους Roberto Moroyyo Della Rocca και Tommaso Opocher που φέρνουν στο φως αφενός την πολυετή προσφορά του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου στην Εκκλησία αλλά και την αντίληψη του για διαχρονικά και σύγχρονα ζητήματα της Ορθοδοξίας και του Χριστιανικού κόσμου εν γένει.
Απ’ την έκδοση αυτή επιλέξαμε και αναρτούμε ένα απόσπασμα του διαλόγου με τους Ιταλούς επιστήμονες κι ερευνητές που σχετίζεται με τα ζητήματα που ταλανίζουν τη σχέση και την ενότητα των Ορθοδόξων Εκκλησιών με αφορμή το Ουκρανικό. Παρόλο που το υλικό συλλέχτηκε πριν την πολεμική σύρραξη της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και την άνευ προηγουμένου διασάλευση της ειρήνης μεταξύ των Εκκλησιών, τα επιχειρήματα που προβάλει ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος παραμένουν σταθερά και ισχυρά. Είναι ίσως αυτός ο λόγος, η τολμηρή ομολογία και θεμελιωμένη θεολογική τεκμηρίωση που προκαλούν και την υπερβολική και ανήθικη τις περισσότερες φορές αντίδραση εις βάρος του.
Η αλήθεια όμως προβάλει αδήριτα έστω στα λίγα που ακολουθούν:
«…Ανηφορίζουμε προς τον Βορρά και Ανατολικά. Στην Ουκρανία διεξάγεται ένας πόλεμος, που συνδέεται με πολιτικά προβλήματα. Παρά ταύτα και η θρησκευτική διαμάχη συνδέεται με τον πόλεμο. Πρέπει να διακρίνουμε τη θρησκεία από τα στρατηγικά και στρατιωτικά προβλήματα, γιατί σήμερα υπάρχει μεγάλη σύγχυση μεταξύ αυτών των απόψεων.
Δυστυχώς υπάρχουν διασυνδέσεις μεταξύ όλων αυτών των πραγμάτων. Προσωπικά, δεν μου αρέσει να βλέπω εκκλησιαστικά θέματα υπό την επιρροή γεωπολιτικών συμφερόντων. Όταν μια αντιπροσωπεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου με πληροφόρησε πρώτη φορά για το εγχείρημα που είχε πρόθεση να πραγματώσει, η κύρια παρατήρηση μου ήταν: «Βλέπετε αυτή την επιχείρηση σαν ένα περίπατο σε κήπο με δάφνες, αλλά εγώ τη βλέπω σαν περίπατο σε χωματερή με νάρκες». Ίσως έχετε διαβάσεις τις τέσσερεις επιστολές που έγραψα στον Πατριάρχη Μόσχας και στον Οικουμενικό Πατριάρχη καθώς και την έκκληση – ικεσία ενόψει των Χριστουγέννων του 2019.
Τρία στοιχεία διασφαλίζουν την ενότητα της Ορθοδοξίας: η θεία Ευχαριστία, η Αποστολική Διαδοχή και το Συνοδικό σύστημα. Ένας πιστός σεβασμός αυτών των τριών στοιχείων θα μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε την κρίση.
Πιστεύετε ότι υπάρχει τρόπος να επιτευχθεί μια αποκατάσταση της ενότητας της Ορθοδοξίας στην περίπτωση της Ουκρανίας;
Η πραγματικότητα που δημιουργήθηκε το τελευταίο ενάμιση χρόνο είναι δυστυχώς πολύ περίπλοκη και οδυνηρή. Δεν έχει επιτευχθεί θρησκευτική ειρήνη και ομόνοια στην Ουκρανία. Αντιθέτως, οι διχασμοί έχουν γίνει βαθύτεροι. Η αντιπαράθεση μεταξύ των έγινε πιο έντονη ακόμη και πρόσφατα με την καταγγελία του Τόμου από την πλευρά του αυτοαποκαλούμενου Πατριάρχου Φιλαρέτου. Αυτό περιέπλεξε περισσότερο τα ζητήματα. Αυτή η ατυχής τρέχουσα κατάσταση δεν μπορεί να αγνοηθεί. Οι πρωταγωνιστές, όπως και ο καθένας από εμάς, οφείλουμε να αναζητήσουμε θεραπευτική αγωγή για αυτές τις επικίνδυνες εξελίξεις, που θα συμβάλει στην επικράτηση ηρεμίας μεταξύ των Ορθοδόξων. Προσεύχομαι ολόψυχα να ανακαλύψουμε οδούς προς την συμφιλίωση και την ειρηνική επίλυση με την συνοδική μας παράδοση.
Πως μπορεί να απεμπλακεί η κατάσταση;
Προφανώς δεν είναι εύκολο. Πρέπει να συνεχίσουμε να λέμε την αλήθεια εν αγάπη. Όμως, είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι για ένα τόσο ευαίσθητο θέμα αναρμόδιοι και ανεύθυνοι άνθρωποι έχουν βαλθεί να λοιδορούν αυτούς που εκφράζουν διαφορετικές απόψεις από τις δικές τους, ενώ ταυτόχρονα εξυμνούν αυτούς που υποστηρίζουν. Επαναλαμβάνουμε ότι προς το παρόν (Μάρτιος 20202) αντιμετωπίζουμε μια περίπλοκη πραγματικότητα. Η επιχείρηση που έγινε στην Ουκρανία δεν επέφερε την επιθυμητή Ορθόδοξη ενότητας και ειρήνη, όπως σε άλλες περιπτώσεις Αυτοκεφαλίας, αλλά προκάλεσε διχασμούς και εντάσεις στη χώρα, στις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες και γενικά στον Ορθόδοξο κόσμο. Είναι ένας νέος τύπος ιού, που πρέπει να θεραπεύσουμε το συντομότερο δυνατό. Η άποψη ότι ο χρόνος θα φέρει τη θεραπεία δεν είναι ρεαλιστική. Ο χρόνος δεν διορθώνει το εκκλησιαστικό σχίσμα, αντιθέτως το βαθαίνει και το σταθεροποιεί.
Χρειαζόμαστε δημιουργικούς τρόπους διαπραγματεύσεων καταφεύγοντας στη συνοδικότητα της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Οφείλουμε να καθίσουμε μαζί υπό την προεδρία του Πρώτου – ο οποίος κατά την ορθόδοξο παράδοση είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης και έχει αδιαμφισβήτητα δικαιώματα και υποχρεώσεις – να προσευχηθούμε μαζί, να επικαλεστούμε την παρουσία του Αγίου Πνεύματος, για να μας βοηθήσει να λάβουμε τις δέουσες αποφάσεις. Αυτό είναι εκείνο που μπορούμε να κάνουμε σε μια Πανορθόδοξο Σύνοδο, όχι ως μεμονωμένα πρόσωπα, ή ως ομάδες ή ως τοπικές Εκκλησίες…».